در عصر تکنولوژی مبحث ایمنی سیستم برق‌کشی ساختمان جزو موارد مهمی است که روی آن تأکید بسیاری می‌شود. کلید مینیاتوری ازجمله وسایل مختلفی است که به‌منظور تأمین امنیت سیستم برق‌کشی و مدارهای الکتریکی از آن استفاده می‌شود. وظیفه این کلید، محافظت از مدارهای الکتریکی در مقابل جریان غیرمجاز است.
کلید مینیاتوری یا MCB ساختاری شبیه فیوز آلفا دارد و می‌تواند همزمان سه فاز را قطع کرده و از آسیب به مدار در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه ناشی از اضافه جریان محافظت کند. این کلید یکی از قطعات مهم تابلو برق است که به‌صورت اتوماتیک عمل می‌کند و می‌توان از آن برای مصارف خانگی، صنعتی و تجاری استفاده کرد. در ادامه این مقاله به کاربرد این کلید و انواع آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
کاربرد کلید مینیاتوری
کلید مینیاتوری یکی از اجزای اصلی در سیستم سیم‌کشی ساختمان و تابلو برق صنعتی است که برای قطع جریان برق در برابر جریان غیرمجاز، به‌کار می‌رود. عملکرد این کلید به گونه‌ایست که در زمان اضافه بار، دمای بی‌متال افزایش می‌یابد، خم می‌شود و جریان برق را قطع می‌کند. عملکرد بی‌متال رابطه مستقیمی با شدت جریان دارد و هر چه جریان بیشتری از آن عبور کند، سریع‌تر عمل می‌کند.
در زمان اتصال کوتاه، افزایش ناگهانی جریان از مگنت پیستون به سمت ضامن حرکت کرده و اتصالات را آزاد می‌کند. کلید مینیاتوری را می‌توان به‌صورت دستی نیز خاموش و روشن کرد؛ این ویژگی هنگام تعمیر و نگهداری تأسیسات برقی کاربرد فراوانی دارد. از کلید MCB یا مینیاتوری می‌توان در تابلو برق صنعتی مجتمع‌های مسکونی، ادارات، سازمان‌ها، بیمارستان‌ها و بخش‌های صنعتی استفاده کرد.
دسته‌بندی کلید مینیاتوری بر اساس کاربرد
ازجمله مزیت‌های کلید مینیاتوری می‌توان به افزایش امنیت سیستم، حفاظت از مدارهای الکتریکی، عملکرد سریع، قطع اتوماتیک جریان و تشخیص سریع خطاها اشاره کرد. این کلید بر اساس کاربرد به دو دسته تک‌فاز و سه‌فاز تقسیم می‌شود.
- کلید مینیاتوری تک فاز
کلید تک فاز برای حفاظت از سیستم در مدارهای تک فاز استفاده می‌شود و وظیفه آن قطع جریان اضافه بار و جریان اتصال کوتاه است. این کلید شامل کلید تک پل و دو پل است. در کلید دو پل، سیم فاز و نول هر دو توانایی حفاظت از سیستم را دارند و قطع مدار توسط نول انجام می‌شود. کلید تک پل دارای یک ترمینال در ورودی و خروجی است.
- کلید مینیاتوری سه فاز
از برق سه فاز برای راه‌اندازی تجهیزاتی مثل پمپ‌های سه فاز، ماشین‌آلات صنعتی و الکتروموتورهای القایی در سیستم‌های صنعتی استفاده می‌شود. کلید سه فاز در این سیستم‌ها برای حفاظت از مدار در برابر نشتی جریان و اتصال کوتاه به کار می‌رود. این کلید دارای انواع سه پل و چهار پل است.
دسته بندی کلید مینیاتوری بر اساس تعداد پل
کلیدهای مینیاتوری بر اساس تعداد ورودی و خروجی به شش دسته تقسیم می‌شوند.
- کلید تک پل
کلید تک پل یا SP می‌تواند حفاظت در مقابل اتصال کوتاه و اضافه جریان را برای یک فاز تأمین کند.
- کلید دو پل
کلید DP یا دو پل می‌تواند حفاظت از دو فاز را تأمین کند.
- کلید تک پل+نول
کلید مینیاتوری SPN دارای قطب‌های فاز و نول است اما حفاظت در آن توسط پل فاز انجام می‌شود.
- کلید سه پل
در کلید سه پل یا TP حفاظت روی سه فاز انجام می‌شود.
- کلید سه پل+نول
در کلید TPN حفاظت در سه فاز انجام می‌شود و پل نول وظیفه سوئیچینگ را بر عهده دارد.
- کلید چهار پل
در کلید چهار پل، پل نول نیز عمل حفاظت را انجام می‌دهد.
دسته‌بندی کلید مینیاتوری بر اساس تیپ
تیپ کلید مینیاتوری با توجه به محدوده قطع جریان، شامل دو دسته تندکار و کندکار است. در این دو دسته پنج تیپ B، C، D، K و Z وجود دارند. محدوده قطع جریان در کلیدهای تندکار، کوتاه است و با تأخیر کمی صورت می‌گیرد. در کلیدهای کندکار، محدوده قطع جریان بعد از احساس اضافه بار، طولانی‌تر است و سرعت کمتری دارد. کلیدهای کندکار برای حفاظت از مدارهای موتوری استفاده می‌شوند.
- کلید مینیاتوری تیپ B
یکی از پرکاربردترین کلیدهای مینیاتوری، کلید تیپ B یا کلید تیپ روشنایی است که برای مصارف خانگی و روشنایی، سیستم‌های IT و TN به‌کار می‌رود. این کلید در دسته تندکار قرار دارد و با توجه به حساسیت زیاد آن، زمانی‌که جریان اضافه بار 3 تا 5 برابر جریان نامی مدار باشد، جریان خروجی را قطع می‌کند.
- کلید مینیاتوری تیپ C
کلید تیپ C در دسته کندکار قرار دارد و به آن کلید موتوری نیز می‌گویند. این کلید برای مصارف خانگی و صنعتی کاربرد دارد و در موتورهای القایی، موتور کولر گازی و پمپ آب خانگی استفاده می‌شود. محدوده قطع جریان در کلید تیپ C بین 5 تا 10 برابر جریان نامی است و در مقایسه با کلید تیپ B، محدوده قطع جریان آن بیشتر است.
- کلید مینیاتوری تیپ D
محدوده قطع جریان در کلید تیپ D بین 10 تا 20 برابر جریان نامی است و به همین دلیل در دسته کلیدهای بسیار کندکار قرار می‌گیرد. این کلید در دستگاه‌های رادیولوژی، ترانسفورماتورها و دستگاه جوش استفاده می‌شود. نام دیگر این کلید، تیپ ترانسفورماتوری است. توجه داشته باشید که این کلید برای مصارف خانگی مناسب نیست.
- کلید مینیاتوری تیپ K
محدوده قطع جریان در کلید تیپ K یا تیپ قدرت بین 8 تا 10 برابر جریان نامی است. از این کلید در موتورهای زیر بار، مدارات سلفی و بارهای موتوری با جریان هجومی بالا استفاده می‌شود.
- کلید مینیاتوری تیپ Z
از کلید تیپ Z در مدارهای حساس و برای حفاظت مدارهای PLC و بردهای الکترونیکی استفاده می‌شود و به دلیل حساسیت زیاد آن به تیپ حساس نیز شهرت دارد. محدوده قطع جریان در این کلید بین 2 تا 3 برابر جریان نامی است و می‌تواند در کترین زمان جریان اضافه بار را قطع کند.
معنای علائم روی کلید مینیاتوری
روی کلید مینیاتوری علائمی به صورت اختصاری نوشته شده‌اند که عبارتند از:
- نام شرکت تولیدکننده
- سری ساخت
- تیپ کلید
- حداکثر جریان نامی
- نمایشگر کلید برای نشان دادن حالت خاموش و روشن
- ولتاژ نامی
- استاندارد کلید
- قدرت قطع کلید
- تعداد پل، نوع اتصال داخلی پایه‌ها به هم، ورودی و خروجی کلید
تفاوت کلید مینیاتوری و فیوز
از جمله تفاوت‌های کلید مینیاتوری و فیوز می‌توان به سرعت و دقت عمل بالای آن اشاره کرد. علاوه‌براین کلید مینیاتوری پس از قطع جریان، آسیب نمی‌بیند و بعد از رفع عیب مدار، به‌سرعت آن را به جریان می‌اندازد. کلید مینیاتوری کنترل و حفاظت از سیستم را همزمان انجام می‌دهد.
مزیت کلید مینیاتوری نسبت به فیوز:
- انجام همزمان حفاظت و سوئیچینگ
- حساسیت زیاد
- حفاظت بهتر و دقیق‌تر
- امنیت زیاد
- توانایی وارد شدن به مدار بعد از قطع جریان
بهترین برند کلید مینیاتوری
برندهای مطرح و محبوبی مثل هیوندای، زیمنس و اشنایدر در زمینه تولید کلید مینیاتوری باکیفیت و مرغوب فعالیت دارند. شما می‌توانید با توجه به میزان بودجه و نوع عملکردی که از کلید انتظار دارید، برند مورد نظر خود را از بازار تهیه کنید.
- برند هیوندای: کلیدهای مینیاتوری هیوندای در انواع صنعتی و خانگی تولید می‌شوند. این برند بسیار مقرون‌به‌صرفه است و می‌توان از محصولات آن برای تابلوهای روشنایی، محافظت از مدارات کنترل و فرمان و تابلوهایی با جریان پایین و توان کم استفاده کرد.
- برند اشنایدر: مرغوب‌ترین کلیدها توسط این شرکت ساخته می‌شوند. کلیدهای مینیاتوری اشنایدر دارای محافظت قوی از مدارهای الکتریکی و همچنین انسان هستند.
- برند زیمنس: کلیدهای شرکت زیمنس مقرون‌به‌صرفه و باکیفیت هستند و برای حفاظت حرارتی، مغناطیسی و قطع و وصل مدارهای پایین‌دست کاربرد دارند.
نتیجه‌گیری
کلید مینیاتوری برای حفاظت و کنترل سیستم‌های برق‌کشی ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کلیدها کاملا اتومات هستند و بعد از قطع شدن و رفع اشکال سیستم می‌توانند به‌سرعت به مدار بازگردند. کارشناسان حرفه‌ای ما در شرکت مهندسی توازن صنعت با سال‌ها تجربه در زمینه طراحی و ساخت تابلو برق می‌توانند اطلاعات لازم در خصوص تأمین قطعات و نحوه انتخاب و خرید محصولات الکتریکی را به شما ارئه دهند.